🤔 กินยาคุมครั้งแรกต้องทำยังไง ? 📆

ในขณะที่โลกพัฒนาไปไกลจนเข้าสู่ปี 2023 แล้วแต่ปัญหาคุณแม่วัยใสไม่เคยหายไปจากประเทศไทย และยังดูเหมือนว่าจะยังคงเป็นเรื่องที่น่ากังวลอยู่เช่นเคย แล้วอะไรคือสาเหตุเหล่านั้น

เป็นเพราะเด็กใจแตกหรือเป็นเพราะการคบเพื่อนพาเสียคน?

หรือแท้จริงแล้วต้นตอของเรื่องนี้นั้นมาจากทัศนคติที่หยั่งรากลึกภายใต้ต้นไม้ที่ชื่อว่า ' ค่านิยมของสังคมไทย ' แผ่กิ่งก้านออกไปปกคลุมเหนือหัวเหล่าเยาวชน จนเกิดความเชื่อว่าการมี Sex เป็นเรื่องผิดมหันต์ ขัดต่อจารีตประเพณีอันดีงามจะดีกว่าหรือเปล่าถ้าเราเปลี่ยนคำสอนที่ส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น จากการสั่งสอนให้รักนวลสงวนตัวให้เป็นรักตัวเองด้วยการป้องกันและดูแลตัวเองเพราะเรื่อง Sex เป็นเรื่องที่ควรเปิดเผย พูดถึงได้ การทำความเข้าใจและหาหนทางป้องกันรับมือต่างหากที่ควรยึดถือเป็นสิ่งสำคัญ

- - - - - - - - - - - - - - -

หากลองมานั่งนับจะมีกี่ครอบครัวกันที่ลูกนึกปรึกษาเรื่องเพศสัมพันธ์? ที่เป็นอย่างนั้นก็เพราะสังคมที่มองด้านเพศติดลบ ฝังหัวว่าเป็นสิ่งที่ควรกลบให้พ้นสายตา แถมไม่สามารถพึ่งพาการสอนจากสถานศึกษาได้อีก เพราะดันไปเน้นสอนหลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ก่อนแต่งงาน แทนที่จะสอนการป้องกันจากการตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์ ซึ่งเป็นสิ่งที่เราว่าเป็นเรื่องที่ควรรู้และไม่ควรมองข้าม วันนี้ซิสเลยพาทำความรู้จักกับอีกหนึ่งวิธีการคุมกำเนิดด้วย“การกินยาเม็ดคุมกำเนิด”ว่าคืออะไร ต้องกินยังไง มาทำความเข้าใจไปพร้อมๆ กันทีละสเต็ปกันเลย

≡ กลไกออกฤทธิ์ของยาเม็ดคุมกำเนิด ≡

➊

ป้องกันไม่ให้ไข่สุกและระงับการตกไข่

➋สกัดกั้นอสุจิไม่ให้เข้ามดลูก โดยทำให้ปากมดลูกปิด และทำให้มูกที่ปากมดลูกข้นเหนียวขึ้น

➌ขัดขวางการฝังตัวของไข่ที่ผสมแล้ว โดยทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่เจริญหรือฝ่อตัว และทำให้ไข่ที่ผสมแล้วเดินทางเร็วกว่าปกติ

วิธีการคุมกำเนิดสามารถทำได้หลายวิธี ซึ่งการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดจะเป็นยาที่ใช้เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์แบบชั่วคราว แบ่งออกเป็น 2 ชนิดด้วยกัน

➊

ชนิดฮอร์โมนเดี่ยว

จะมีส่วนประกอบของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ( progesterone ) เพียงอย่างเดียว

➋

ชนิดฮอร์โมนรวม

ในแต่ละเม็ดมีฮอร์โมนในกลุ่มเอสโตรเจน ( estrogens ) ผสมกับฮอร์โมนในกลุ่มโพรเจสติน ( progestins )

า

≡ ชนิดยาเม็ดคุมกำเนิด ≡

- - - - - - - - - - - - - - -

ก่อนที่เราจะไปทำความรู้จักกับยาคุมชนิดต่างๆ สิ่งที่เราควรจะรู้ก่อนจะกินยาเม็ดคุมกำเนิดเลยก็คือวิธีการกินที่ถูกต้องซึ่งโดยปกติแล้วการกินยาเม็ดคุมกำเนิดนั้นให้กินในวันแรกของการมีประจำเดือนหรือภายใน 5 วันแรกของการเป็นประจำเดือนและการกินยาเม็ดคุมกำเนิดจะต้องกินเวลาเดิมทุกวันเพราะถ้าลืมกินยาจะทำให้ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดลดลงได้ ดังนั้นต้องเคร่งครัดกันด้วยนะ

≡ ยาเม็ดคุมกำเนิดกินยังไง? ≡

โดยปกติแล้วยาเม็ดคุมกำเนิดที่เราเห็นกันอยู่บ่อยๆ จะมีจำนวนเม็ดในแผงยาแตกต่างกัน แต่ส่วนใหญ่แล้วจะมีแผงละ 21 หรือ 28 เม็ดค่ะ มาดูความแตกต่างและวิธีกินของแต่ละแบบไปพร้อมๆ กันเลย

➊ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดแผงละ 21 เม็ดยาคุมชนิดนี้ทุกเม็ดจะมีตัวยาทั้งหมด ( ไม่มีเม็ดแป้ง ) ให้กินยาในเวลาเดียวกันทุกวัน วันละ 1 เม็ด จนหมดแผงแล้วต้องหยุด 7 วันก่อนที่จะเริ่มกินแผงใหม่นะ ซึ่งในช่วงระหว่างที่เราหยุดยาก็จะเริ่มมีประจำเดือน

➋ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดแผงละ 28 เม็ด ( 21+7 )ยาคุมชนิดนี้จะเหมาะกับคนที่มักหลงลืม กลัวพลาดนับวันนั่นเองค่ะ เพราะเค้าจะมีตัวยาฮอร์โมนจำนวน 21 เม็ดและไม่มีตัวยาหรือที่เรียกว่า " เม็ดแป้ง " อีก 7 เม็ดไว้ให้เรากินก่อนจะเริ่มแผงถัดไป ยาคุมชนิดนี้ให้กินยาในเวลาเดียวกันทุกวัน วันละ 1 เม็ด จนหมดแผงแล้วขึ้นแผงใหม่ต่อเนื่องกันไปได้เลยโดยไม่ต้องพักช่วงที่กินเม็ดแป้งไปประมาณ 1-3 เม็ดจะเริ่มมีประจำเดือนมา

⁂โดยยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดแผงละ 21 เม็ด หรือแผงละ 28 เม็ด บางยี่ห้อ หรือบางสูตรนอกจากคุมกำเนิดได้แล้วมีข้อบ่งใช้ เช่นใช้รักษาอาการซึ่งเกิดจากการมีฮอร์โมนเพศชายมากกว่าปกติในสตรีเช่น สิว, การมีขนเจริญมากกว่าปกติ เป็นต้น

➌ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิด 28 เม็ด ( 24+4 )ชนิดนี้ถึงแม้นับรวมแล้วจะ 28 เม็ดเหมือนกัน แต่ก็มีความแตกต่างเล็กน้อยตรงที่มีตัวยาฮอร์โมนจำนวน 24 เม็ดและมีเม็ดแป้งอีก 4 เม็ดค่ะ โดยการเพิ่มจำนวนวันที่ได้รับยาจาก 21 เม็ด เป็น 24 เม็ดจะเป็นการเพิ่มระยะเวลาของการได้รับฮอร์โมนอีก 3 วัน ข้อดีคือทำให้ระดับของฮอร์โมนในร่างกายมีระดับต่อเนื่อง 28 วันจนกระทั่งเริ่มกินแผงใหม่โดยส่วนใหญ่ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิด 24+4 จะมีข้อบ่งใช้ก็คือใช้รักษาอาการปวดประจำเดือน และอาการอารมณ์ผิดปกติก่อนมีรอบเดือน ใช้รักษาสิวที่มีอาการปานกลางและยังอาจได้รับประโยชน์เพิ่มขึ้น คือ ไม่ทำให้เกิดการบวม อ้วน หรือน้ำหนักเพิ่มที่เกิดเนื่องจากการคั่งของน้ำในร่างกาย วิธีกินก็คล้ายกับยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดแผงละ 28 เม็ดเลย คือให้กินยาในเวลาเดียวกันทุกวัน วันละ 1 เม็ดกินจนหมดแผงแล้วขึ้นแผงใหม่ต่อเนื่องกันไปได้เลยโดยไม่ต้องพัก

วิธีการกินแบบ 24+4 เพิ่มเติม◉ถ้าเดิมกินแบบ 21 เม็ดอยู่ก็ให้กินยาเม็ดคุมกำเนิดแผงเก่าให้หมดก่อน พอหมดแล้วสามารถขึ้นแผงใหม่แบบ 24+4 กินต่อเนื่องได้เลย◉ถ้าเดิมกินแบบ 28 เม็ด ( แบบ 21+7 ) เมื่อกินหมดถึงเม็ดที่เป็นตัวยาก็ให้เปลี่ยนเป็นแบบ 24+4 ได้เลยโดยไม่ต้องกินเม็ดแป้งที่เหลือ

ส าหรับสาวๆ ที่ทานยาเม็ดคุมก าเนิดแบบ 24+4 อย่างต่อเนื่อง หากลืมทานยาต้องเช็คให้ชัวร์ว่าลืมแบบไหน

หากลืมทานยา 1 เม็ดช้ากว่าก าหนดไม่เกิน 12 ช่ัวโมง ให้รีบทานยาทันทีที่นึกขึ้นได้ แล้วทานเม็ดต่อไป

ในเวลาเดิม ในกรณีนี้ไม่ต้องใช้การคุมก าเนิดวิธีอื่นเสริม

หากลืมทานยา 1 เม็ดช้ากว่าก าหนดเกิน 12 ช่ัวโมง ให้ทานทันทีที่นึกขึ้นได้ หรือถ้านึกขึ้นได้ในวันถัดมา ให้ทาน

เพิ่มเป็น 2 เม็ด คือทานเม็ดที่ลืมไปด้วย ในกรณีนี้ควรใช้วิธีคุมก าเนิดแบบอื่น เช่น ถุงยางอนามัยร่วมด้วย เป็นเวลา

7 วันนับตั้งแต่วันที่ลืมทานยา

หากลืมทานยา 2 เม็ด ให้ทานวันละ 2เม็ด ใน 2 วันถัดไป แล้วให้ทานยาต่อไปตามเวลาเดิมจนหมดแผง และใช้วิธี

คุมก าเนิดแบบอื่น เช่น ถุงยางอนามัยร่วมด้วย เป็นเวลา 7 วัน นับตั้งแต่วันที่ลืมทานยา

หากลืมทานยามากกว่า 2เม็ดติดต่อกัน ควรหยุดยาแล้วรอให้รอบเดือนมา แล้วค่อยเริ่มต้นทานยาแผงใหม่ โดยเริ่ม

ทานเม็ดแรกในวันแรกของการมีรอบเดือน และยังต้องป้องกันโดยใช้ถุงยางอนามัยใน 7 วันถัดไป

หากลืมทานเม็ดยาที่ไม่มีฮอร์โมน (ยาหลอกหรือเม็ดแป้ง) เม็ดใดเม็ดหนึ่ง ให้ทิ้งเม็ดสีขาวที่ลืมทานไปเลย จะได้ไม่

สับสน จากนั้นก็ให้ทานยาเม็ดต่อไปตามปกติได้

- - - - - - - - - - - - - - -

ยาเม็ดคุมกำเนิดแบบ 21 และ 28 เม็ดที่เราพูดถึงไปนั้นเค้าจะจัดเป็นยาคุมกำเนิดประเภทแบบแผงที่ต้องกินเป็นรายเดือนเพื่อคุมกำเนิดนอกจากนั้นแล้วก็ยังมียาคุมอีกประเภท นั่นก็คือยาคุมฉุกเฉินที่เดาว่าหลายคนอาจจะเคยได้ยิน แต่ยังไม่รู้ว่าใช้ตอนไหน ใช้ในสถานการณ์อะไร ไม่รู้ไม่เป็นไรเดี๋ยวซิสจะเล่าให้ฟัง ไปต่อกันเล้ย~

- - - - - - - - - - - - - - -

≡ ยาคุมฉุกเฉินกินยังไง? ≡

หลายคนอาจจะยังสับสนว่ายาคุมฉุกเฉินนั้นต่างจากยาคุมแบบอื่นยังไง? อย่างแรกเลยคือยาคุมฉุกเฉินจะมีปริมาณฮอร์โมนต่อเม็ดสูงกว่ายาคุมแบบธรรมดา ก็คือมีฮอร์โมน progesterone เดี่ยวขนาดสูง และจากที่เราเห็นคำว่า

" ฉุกเฉิน "

ซึ่งนั่นก็หมายความตามชื่อตรงตัวเลยว่าควร

ใช้ในกรณีฉุกเฉินเท่านั้น

เพราะมีความเสี่ยงค่อนข้างมาก ตัวอย่างกรณีฉุกเฉินเช่น

ใช้ในกรณีถูกข่มขืน หรือการมีเพศสัมพันธ์โดยขาดการป้องกัน

ซึ่งหลักๆ จะแบ่งออกเป็น 2 ชนิดด้วยกัน คือ

➊ แบบ 1 เม็ด

มีขนาดฮอร์โมนเท่า 2 เม็ดแต่กินครั้งเดียวจบ โดย

กินทันทีหรือไม่เกิน 72 ชั่วโมง

หลังการมีเพศสัมพันธ์

➋แบบ 2 เม็ด

ขนาดฮอร์โมนจะถูกแบ่งครึ่งไว้ใน 2 เม็ด

เม็ดแรกให้กินทันทีหลังจากมีเพศสัมพันธ์หรือไม่เกิน 72 ชั่วโมง ส่วนเม็ดที่ 2 ให้กินหลังจากนั้น 12 ชั่วโมง

มีอีกหนึ่งเรื่องที่หลายคนยังคงเข้าใจผิดคือ

เราไม่สามารถกินยาคุมฉุกเฉินบ่อยๆ ได้อย่างยาคุมแบบธรรมดา

นะคะ เพราะอาจจะทำให้เกิดผลข้างเคียงกับรังไข่ในระยะยาวได้ ดังนั้นจึง

ไม่แนะนำให้กินยาคุมฉุกเฉินเกิน 2 กล่อง หรือ 4 เม็ดต่อเดือน

≡ ผลข้างเคียงจากการกินยาคุม ≡

➨

ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยจาก

ยาคุมกำเนิดแบบธรรมดา

คือ อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน เวียนศีรษะ น้ำหนักตัวเปลี่ยนแปลง ฝ้า เลือดออกกะปริบกะปรอย

➨

ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย ๆ จาก

ยาคุมฉุกเฉิน

คือ อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ เจ็บคัดเต้านม ปวดท้อง มีเลือดออกกะปริบกะปรอย ประจำเดือนมาช้าหรือเร็วกว่าปกติ ซึ่งการกินยาคุมฉุกเฉินในช่วงระยะเวลาสั้นๆ จะไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย แต่

หากใช้ยานี้ติดต่อกันนานๆ อาจทำให้เกิดความผิดปกติที่รังไข่ เยื่อบุโพรงมดลูก รวมถึงเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้

ดังนั้นจึง

ไม่ควรใช้ยานี้เกิน 2 กล่องหรือ 4 เม็ดต่อเดือน

≡ ลืมกินยาคุมต้องทำยังไง? ≡

วิธีปฏิบัติเมื่อลืมกินยาเม็ดคุมกำเนิด

☑ลืม 1 เม็ด ไม่เกิน 12 ชั่วโมง ให้กินทันทีที่นึกได้☑ลืม 1 เม็ด เกิน 12 ชั่วโมง ให้กินทันทีที่นึกได้ หรือถ้านึกได้ในวันถัดมาให้กิน 2 เม็ด คือกินเม็ดที่ลืมเมื่อวานไปพร้อมกับเม็ดของวันนี้ แนะนำให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย

☑ลืม 2 เม็ด ให้กินวันละ 2 เม็ด ใน 2 วันถัดไป แล้วให้กินยาต่อไปตามเวลาเดิมจนหมดแผง แนะนำให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย

☑ลืมมากกว่า 2 เม็ด ควรหยุดยา แล้วรอให้มีประจำเดือน แล้วค่อยๆ เริ่มต้นกินแผงใหม่ แนะนำให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย☑ในกรณีที่กินแบบ 28 วันแล้วลืมกินเม็ดยาที่ไม่มีฮอร์โมน ( ยาหลอกหรือเม็ดแป้ง ) เม็ดใดเม็ดหนึ่ง ให้ทิ้งเม็ดสีขาวที่ลืมกินไปเลย จะได้ไม่สับสน จากนั้นก็ให้กินยาเม็ดต่อไปตามปกติได้☑สามารถกินยาคุมฉุกเฉินได้แม้จะกินยาคุมกำเนิดชนิดปกติอยู่แล้วก็ตาม แต่จะกินได้เฉพาะในกรณีที่ลืมกินยาเกิน 3 วัน ร่วมกับการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน

- - - - - - - - - - - - - - -

อีกหนึ่งสิ่งที่อยากฝากเอาไว้คือการกินยาเม็ดคุมกำเนิดเป็นการป้องกันการตั้งครรภ์ชั่วคราวและไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้อย่างการสวมถุงยางและควรได้รับคำแนะนำจากเภสัชกรหรือแพทย์เพิ่มเติมก่อนจะเลือกซื้อมากินนะคะ เพราะยาเม็ดคุมกำเนิดแต่ละชนิดแต่ละยี่ห้อเค้าก็จะมีรายละเอียดต่างกัน การได้รับคำแนะนำจากเภสัชกรหรือแพทย์จึงเป็นเรื่องสำคัญสงสัยอะไรให้ถามไปเอาให้เคลียร์เลยค่ะ ไม่ต้องเขินอาย เพราะการซื้อยาคุมเป็นเรื่องปกติและการที่เรารู้จักป้องกันตัวเองถือเป็นเรื่องที่น่าชื่นชมมากๆ ด้วยค่ะ

- - - - - - - - - - - - - - -

หลายครั้งที่กรอบสังคมบีบอัดเราติดผนังจารีตประเพณี จนเกือบหลงลืมไปว่าเราเองก็มีสิทธิในตัวของเราเองเช่นกัน การมี sex ไม่ใช่สิ่งน่ารังเกียจและต้องรู้สึกผิดกับตัวเองหรือกับใคร ไม่ใช่ทั้งกับเพื่อน หรือแม้แต่กับครอบครัวเพราะคุณค่าของเราไม่ได้ลดลงเพียงเพราะผ่านการร่วมรักร่างกายเป็นของเราและคนเดียวที่มีสิทธิวัดคุณค่าในตัวเราก็คือเราในช่วงวัยชีวิตที่เปล่งประกายที่สุดเราเองก็ควรจะได้ใช้ชีวิตในแบบที่เราต้องการ ผลิบานอย่างสวยงาม ก่อนฤดูที่กลีบดอกไม้ทิ้งตัวโรยราจะมาถึงควบคู่ไปกับการเรียนรู้วิธีป้องกันตัวเอง เพื่อความปลอดภัยทั้งด้านสุขภาพจิตและสุขภาพกาย สิ่งนี้ต่างหากคือนิยามของการรักตัวเองที่แท้จริง

Desikidasindahouse

:

ขอบคุณข้อมูลความรู้จากไบโอฟาร์ม เพื่อนคู่สุขภาพ