" PCOS อันตรายใกล้ตัว " คำกล่าวนี้ไม่เกินจริงเลยค่ะซิส เพราะ ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ หรือ Polycystic Ovarian Syndrome : PCOS เป็นความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อหรือสมดุลของฮอร์โมนในร่างกาย โดยจะพบซีสต์หรือถุงน้ำหลายใบในรังไข่ เรียกได้ว่ามากเกินปกติจนเกิดผลกระทบต่อการมีบุตร การมีประจำเดือน การอักเสบของอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย อาการซึมเศร้า วิตกกังวล ไปจนถึงพัฒนาเป็นมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกได้เนื่องจากไม่มีการสลายของเยื่อบุโพรงมดลูกเพราะไม่มีการตกไข่นั่นเอง ฉะนั้นเรื่องใกล้ตัวของสาว ๆ ขนาดนี้ หากทำความรู้จักไว้ หมั่นคอยสังเกต จะได้ยับยั้งหรือป้องกันการเกิด PCOS ได้ทันท่วงที
แต่บางทีอาการที่บ่งบอกนั้นก็ทำให้หลายคนไม่แน่ใจ เพราะอาการเบื้องต้นที่สังเกตได้ก็มักเกิดขึ้นในตอนช่วงฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงในรอบนั้นของเดือนพอดี เช่น สิวขึ้น ผิวมัน ผมร่วง แต่จริงๆ ยังมีอาการชวนสังเกตและบ่งบอกว่าไม่ปกติที่ควรเฝ้าระวังอยู่ ซิสขออาสาพาเช็กอาการ สาเหตุ แนวทางการรักษา และวิธีการปรับพฤติกรรม เพื่อลดความเสี่ยงและช่วยลดอันตรายที่จะเกิดจาก PCOS ตามมาได้ค่ะ
♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️
บรรณาธิการ/Supervisor Content Manager
นักคิดนักเขียนผู้มีประสบการณ์ด้านเนื้อหาบิวตี้ ไลฟ์สไตล์ และสุขภาพในออนไลน์กว่า 10 ปี
ผู้เชี่ยวชาญ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านแพทย์แผนจีนและผู้ร่วมก่อตั้ง InnerHeal Wellness
Traditional Chinese Medicine & Co Founder at Innerheal Wellness
PCOS หรือภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบคืออะไร
ปกติในรังไข่จะมีถุงน้ำหรือซีสต์พบได้ทั่วไปในเพศหญิงวัยเจริญพันธุ์ช่วงเวลาที่มีรอบเดือน ซึ่งอาจเป็นเนื้องอกปกติหรือเกิดจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนในรอบเดือนนั้น โดยหากเป็นเนื้องอกปกติอาจหายไปเองได้ หรือบางรายอาจต้องปรึกษาแพทย์เพื่อผ่าตัด
แต่กรณีของ PCOS คือความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อหรือฮอร์โมนในร่างกาย โดยจะพบเป็นชีสต์หรือถุงน้ำหลายใบในรังไข่ ลักษณะการเบียดรังไข่ทำให้การทำงานของรังไข่เกิดความผิดปกติจนตกไข่ได้ไม่สม่ำเสมอหรือไม่ตกไข่เลย ทำให้ไม่มีประจำเดือน หรือมีบุตรได้ยาก
สาเหตุ PCOS เกิดจาก
แม้จะยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่หลักการที่ร่างกายไม่สามารถตกไข่ได้สม่ำเสมออาจเป็นผลมาจากหลายกรณีร่วมกัน เช่น ฮอรโมนในร่างกายไม่สมดุล มีฮอร์โมนเพศชายในร่างกายสูงเกิน มีภาวะดื้ออินซูลิน หรืออาจเกิดจากกรรมพันธุ์หรือความผิดปกติของหลายระบบในร่างกาย เช่น ต่อมใต้สมอง รังไข่ ต่อมหมวกไต เป็นต้น รวมทั้งความเครียด โรคอ้วน โรคเบาหวาน การทานอาหารเสริมบางกลุ่มที่ส่งผลต่อการทำงานของรังไข่ โดยโรคนี้จะพบความชุกประมาณร้อยละ 5-10 ในกลุ่มสตรีวัยเจริญพันธุ์
อาการของ PCOS
นอกจากอาการเบื้องต้นที่กล่าวไป สามารถดูเช็กลิสต์อาการเพิ่มเติมเพื่อช่วยให้วิเคราะห์ได้แม่นยำมากขึ้น
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ รอบมักห่างกันเกิน 35 วัน และเป็นต่อเนื่องกันมากกว่า 3 รอบเดือน หรือมาน้อยกว่า 8 รอบใน 1 ปี โดยไม่ได้ใช้ยาอื่น
- ประจำเดือนมากะปริดกะปรอยหลังจากหายไปนาน
- ประจำเดือนมามากผิดปกติที่เคยเป็น ติดต่อกันหลายรอบเดือน
- มีอาการจากความผิดปกติของฮอร์โมนเพศชายในร่างกายที่มากเกิน เช่น สิวขึ้นเยอะ โดยเฉพาะบริเวณคาง กราม แก้มส่วนล่าง, ขนดก, หน้ามัน, ผมร่วง, ศีรษะล้าน เป็นต้น
- มีอาการจากภาวะดื้ออินซูลิน เช่น รอยดำตามข้อพับ หลังต้นคอ รักแร้ ใต้ราวนม ซึ่งหากเป็นภาวะดื้ออินซูลินอาจมีความเสี่ยงพัฒนาไปเป็นโรคเบาหวานได้
- น้ำหนักเกิน หรือมีค่าดัชนีมวลกาย Body Mass Index (BMI) มากเกินกว่า 25 ซึ่งเป็นเกณฑ์สำหรับคนเอเชีย (โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์, 2568)
- มีภาวะมีบุตรยากเพราะร่างกายไม่สามารถตกไข่ได้ปกติ
การรักษา
PCOS สามารถรักษาให้หายได้ แต่หากรักษาหายแล้วหากละเลยการสังเกตดูแลร่างกาย หรือเกิดความผิดปกติของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย ภาวะ PCOS ก็อาจกลับมาได้
สำหรับแนวทางการรักษาแบ่งออกเป็น 2 แบบ คือสำหรับผู้ที่ต้องการมีบุตร และผู้ที่ยังไม่ต้องการมีบุตร
ผู้ที่ไม่ต้องการมีบุตร
- ให้ยาปรับฮอร์โมนเพื่อให้ประจำเดือนมาสม่ำเสมอ ลดการแสดงของภาวะฮอร์โมนเพศชายเกินในร่างกาย
- หรืออาจใช้การคุมกำเนิดที่เหมาะสม ลดการหนาตัวของเยื่อบุมดลูก
- หรืออาจใช้ยารักษาโรคเบาหวาน ควบคุมภาวะดื้ออินซูลินคล้ายผู้ป่วยเบาหวาน
- ปรับโภชนาการและพฤติกรรมให้ร่างกายใช้ฮอร์โมนอินซูลินได้มีประสิทธิภาพ ลดระดับน้ำตาลในเลือด และสามารถตกไข่ได้ตามปกติ โดยอาหารที่ควรควบคุมคือประเภทที่ไขมัน แป้ง และน้ำตาลสูง อาหารแปรรูป หรือกลุ่มอาหารที่สามารถกระตุ้นการอักเสบเฉพาะบุคคลได้ เช่น นมวัว ถั่วเหลือง กลูเตน เบเกอรี่ที่มีไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัว
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความถนัดหรือความชอบ
ผู้ที่ต้องการมีบุตร
- ใช้ยากระตุ้นการตกไข่
- กรณียาไม่เกิดผลจะรักษาด้วยการผ่าตัด
- ปรับโภชนาการและพฤติกรรมให้ร่างกายใช้ฮอร์โมนอินซูลินได้มีประสิทธิภาพ ลดระดับน้ำตาลในเลือด และสามารถตกไข่ได้ตามปกติ โดยอาหารที่ควรควบคุมคือประเภทที่ไขมัน แป้ง และน้ำตาลสูง อาหารแปรรูป หรือกลุ่มอาหารที่สามารถกระตุ้นการอักเสบเฉพาะบุคคลได้ เช่น นมวัว ถั่วเหลือง กลูเตน เบเกอรี่ที่มีไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัว
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความถนัดหรือความชอบ
ทั้งนี้ในกลุ่มผู้ที่ต้องการมีบุตรควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านมีบุตรยาก เพื่อร่วมประเมินและรักษาด้วย
Frequently Asked Questions
หลายคนอาจเคยได้ยินคำกล่าวที่ว่าในแต่ละเดือนผู้หญิงจะมีฤดูกาลอยู่ 4 ฤดูกาล คือ ช่วงมีประจำเดือน ช่วงก่อนตกไข่ ช่วงตกไข่ และช่วงก่อนมีประจำเดือน หากรู้จักเลือกใช้พลังงานและใช้ชีวิตให้ถูกตามฤดูกาลนั้นก็จะช่วยปรับสมดุลทั้งร่างกายและจิตใจของสาว ๆ ได้ หรือย่างที่เคยมีเคสจากเว็บไซต์ pantip.com มารีวิวว่าลองรักษาด้วยการปรับสมดุลภายในร่างกายของตัวเอง ตามศาสตร์ของ Women Cycle Secrets ที่ว่าร่างกายผู้หญิงมี 4 ฤดู หากเลือกดึงพลังงานในแต่ละช่วงมาใช้ให้ถูก ปรับอาหารและการใช้ชีวิตให้ตรงกับฤดูกาลของร่างกายก็สามารถช่วยบรรเทา PCOS ลงได้ ซึ่งเคสดังกล่าวใช้หลักการนี้ร่วมกับการรักษาทางการแพทย์ ใช้ระยะเวลา 2 ปีครึ่งก็ตรวจไม่พบภาวะ PCOS
อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีการยืนยันทางวิทยาศาสตร์ว่าการปรับที่ไลฟ์สไตล์อย่างเดียวจะช่วยรักษา PCOS ให้หายไปเองได้ และหากถามว่า PCOS รักษาหายขาดได้ไหม ตอบได้เลยว่าเนื่องจากสาเหตุยังไม่สามารถระบุได้แน่ชัด ฉะนั้นการรักษาเองก็ยังคงต้องคอยอาศัยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และหมั่นสังเกตร่างกายอยู่เสมอ ฉะนั้นหากไม่ปรับพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิต โรคก็อาจกลับมาได้
การลดน้ำหนักสามารถทำได้ทั้งปรับพฤติกรรมการกิน โดยลดอาหารที่มีไขมัน แป้ง และน้ำตาลสูง เช่น กลุ่มอาหารแปรรูป เบเกอรี่ที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์ รวมถึงกลุ่มอาหารที่สามารถกระตุ้นการอักเสบได้สำหรับบางคน เช่น นมวัว ถั่วเหลือง เป็นต้น นอกจากนี้ควรเลือกออกกำลังกายตามความชอบและความถนัด โดยทำควบคู่กันไปอย่างต่อเนื่อง สามารถช่วยลดความเครียด ลดน้ำหนัก ส่งผลทางอ้อมต่อการปรับสมดุลร่างกายและฮอร์โมนได้อีกด้วย
อาจเป็นไปได้จากการที่เกิดอาการเหล่านี้ร่วมกัน เช่น การมีน้ำหนักเกิน การกินและพฤติกรรมการใช้ชีวิตไม่เหมาะสม เกิดการตกไข่ไม่สม่ำเสมอ หรือมีภาวะเสี่ยงเบาหวานร่วมด้วย
PCOS มีความรุนแรงหลายระดับ บางครั้งคนที่เป็น PCOS ก็อาจมีการตกไข่ได้บ้างในบางรอบเดือน จึงส่งผลให้มีโอกาสในการตั้งครรภ์ได้ แต่ก็ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของไข่ และอาจต้องยอมรับว่าจะมีโอกาสแท้งบุตรสูงกว่า
PCOS ควรได้รับการตรวจและวินิจฉัยโดยแพทย์เฉพาะทาง แพทย์จะใช้ข้อมูลจากการซักประวัติผู้ป่วยอย่างละเอียด และตรวจอัลตราซาวด์มดลูกและรังไข่หรือท้องส่วนล่าง งบประมาณ 1,500 - 10,000 THB ขึ้นอยู่กับสถานพยาบาลนั้น ๆ
นอกจากนี้ยังมีการตรวจร่างกาย ได้แก่
- ตรวจภายใน (Pelvic exam) เพื่อดูลักษณะรังไข่ว่า มีลักษณะเข้าได้กับถุงน้ำรังไข่หลายใบหรือไม่ หรือตรวจเพื่อหาความผิดปกติอื่น ๆ ของอวัยวะในอุ้งเชิงกราน
- การตรวจเลือด เพื่อวัดระดับของฮอร์โมนเพศ ระดับน้ำตาลในเลือด รวมถึงตรวจวัดระดับไขมันในเลือด
ไม่สามารถระบุได้ว่าจริงหรือไม่จริง "แต่มีวิจัยรองรับว่าการฝังเข็มในกลุ่มผู้ป่วย PCOS นั้นต้องมีการกำหนดว่าฝังจุดไหน และได้ผลในจุดไหน ซึ่งสำหรับการรักษาด้วยแพทย์แผนจีนจะมีการฝังเข็มร่วมกับการแก้ปัญหาเรื่อง PCOS ด้วย โดยเน้นเรื่องปรับสมดุลฮอร์โมนและกระตุ้นการไหลเวียนเลือด ผู้ที่ใช้วิธีนี้จึงมักเป็นกลุ่มของผู้ที่มีรอบเดือนผิดปกติหรือไม่มาเลย หรืออาจไปรักษามาก่อนหน้าแล้วกับแพทย์เฉพาะทางและมีผลกระทบจากการกินฮอร์โมน จึงต้องการปรับสมดุลทางด้านนี้ร่วมไปกับการรักษาหลัก เพราะหากมีสาเหตุจากเรื่องอื่นร่วมด้วยก็ควรปรับควบคู่กันไป เช่น ความเครียด อาหารการกิน หรือหากมีอาการอื่นอย่างมีเนื้องอก น้ำหนักเกิน ก็ต้องมีการรักษากับแพทย์เฉพาะทางควบคู่กันไป" พจ.ธนารีย์ ศรีสมบัติ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านแพทย์แผนจีนและผู้ร่วมก่อตั้ง InnerHeal Wellness กล่าว
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบ 5 หมู่ เน้นผักผลไม้ เลี่ยงแป้งและอาหารไขมันสูง
- ออกกำลังกายให้สม่ำเสมอ
- ไม่เครียด ทำจิตใจให้แจ่มใส เพราะความเครียดทำให้ฮอร์โมนผิดปกติ
- ใช้ยาฮอร์โมนตามแผนการรักษาของแพทย์อย่างต่อเนื่อง ไม่ควรหยุดยาหรือลดยาเอง หรือปรับเปลี่ยนยาเอง
- ไปตรวจติดตามตามแพทย์นัดอย่างสม่ำเสมอ
♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️
สรุป PCOS อันตรายใกล้ตัวผู้หญิง เป็นแล้วรักษาหายได้ ควรหมั่นสังเกตและดูแลร่างกายสม่ำเสมอ
เมื่อเกิดความผิดปกติกับร่างกาย รู้สึกได้ถึงความเสี่ยงที่เข้าข่าย ภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ หรือ PCOS แล้วสิ่งที่เราสามารถทำได้เลยคือไปพบแพทย์เพื่อตรวจโรคและทำการวินิจฉัยให้ชัดเจนเพื่อที่จะได้หาทางรีบแก้ไขหรือรักษา แต่อีกสิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันคือต้องเริ่มปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ของตัวเอง ใส่ใจสุขภาพร่างกายและจิตใจ ควบคุมอาหาร ดื่มน้ำเปล่า ทานผักผลไม้มากขึ้น และควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอด้วย
ในฐานะของสาวซิสเองจึงสังเกตเห็นความสำคัญของทั้งสองหลักการนี้ และสนับสนุนให้ใช้ทั้งวิธีการทำความเข้าใจร่างกายและจิตใจ หมั่นสังเกต ปรับพฤติกรรม เลือกนำพลังงานมาใช้ให้ถูกฤดูกาลของร่างกาย ควบคู่ไปกับการปรึกษา/รักษากับแพทย์เฉพาะทางและศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง ย่อมตอบสนองต่อโรคในทางที่ดี ช่วยบรรเทาอาการและทำให้ผลลัพธ์ดีขึ้นได้แบบยั่งยืนแน่นอน
ขอขอบคุณภาพประกอบจากเว็บไซต์ : Thai PBS / Sanook / kyoritsu-biyo
ขอขอบคุณข้อมูลจากเว็บไซต์ : bangkokhospital / siphhospital / medparkhospital / samitivejhospitals
♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️♥️
บทความแนะนำ
เมนส์มาไม่ตรง จะผอมมั้ย? 9 ทริคไดเอท เมื่อสาวๆ ป่วยเป็นโรค 'PCOS' (ถุงน้ำหลายใบในรังไข่) ❤ | บทความของ Mollacake | SistaCafe ครบเครื่องเรื่องบิวตี้
https://sistacafe.com/summaries/72318
ว่าด้วยเรื่อง ' อาการตอนเป็นเมนส์ ' แบบไหนเรียกปกติ / ไม่ปกติ เช็กแล้วไปพบแพทย์ก็ดีนะ | บทความของ SIS GURU | SistaCafe ครบเครื่องเรื่องบิวตี้
https://sistacafe.com/summaries/92724
รวมเหตุผลทำไมลดน้ำหนักแล้วประจำเดือนยังไม่มา | บทความของ ช้างสีฟ้า | SistaCafe ครบเครื่องเรื่องบิวตี้
https://sistacafe.com/summaries/87551
โรคมะเร็งปากมดลูก คืออะไร ชวนทำความเข้าใจพร้อมบอกพิกัดฉีดวัคซีน | บทความของ belfry | SistaCafe ครบเครื่องเรื่องบิวตี้
https://sistacafe.com/summaries/95576
รู้ไว้ดีกว่าเยอะ! เช็ก " สีของประจำเดือน " บอกถึงภาวะสุขภาพอะไรบ้าง? พร้อมวิธีใช้ผ้าอนามัย ให้ถูกหลักสุขอนามัย | บทความของ SIS GURU | SistaCafe ครบเครื่องเรื่องบิวตี้
https://sistacafe.com/summaries/91793
